صدای تالش

صدای تالش

تالش سرزمین کهن و جاوید در پهنه شمالی و غربی کوههای تالش واقع در رشته کوه البرز است
صدای تالش

صدای تالش

تالش سرزمین کهن و جاوید در پهنه شمالی و غربی کوههای تالش واقع در رشته کوه البرز است

زنگ خطر نابودی «زبان گیلکی» شنیده می‌شود


زنگ خطر نابودی «زبان گیلکی» شنیده می‌شود



گیلکی از گویش‌های شمال غربی ایران است که در جنوب و جنوب غربی دریای خزر، در منطقه‌ی گیلان رایج است، این زبان با زبان‌های تالشی، طبری و تاتی همسانی‌های فراوانی دارد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه گیلان، زبان گیلکی، زبان مردم گیلان آمیخته‌ای از ادامه زبان‌های باستان ایرانی شاخه غربی و زبان مردمان بومی منطقه، پیش از آخرین مهاجرت آریاییان به فلات ایران است.

در این زبان بسیاری از ویژگی‌های زبان‌های باستان ایران دیده می‌شود، برای نمونه صرف فعل در زبان گیلکی با صرف فعل در زبان‌های پهلوی و پارتی شباهت دارد و نیز همگونی‌های وجه اخباری و ماضی نقلی در گیلکی و پهلوی کاملاً قابل بررسی است. زبان گیلکی دارای چندین گویش است، این گویش‌ها در آوا و واژگان تفاوت‌هایی دارند، ولی در ساخت نحوی همسان‌اند.

گستردگی و غنی بودن گویش گیلکی به اندازه‌ای زیاد است که در بسیاری از کتب از گویش گیلکی به عنوان یک زبان مستقل یاد می‌کنند، گویشی که به عقیده‌ی زبان‌شناسان، شاخه‌ای از پهلوی اشکانی محسوب می‌شود. این گویش، اگرچه هنوز هم بین گیلک‌ها، یعنی قومی که در بخش‌های وسیعی از شمال ایران (گیلان، شرق مازندران، شمال استان تهران و استان قزوین) زندگی می‌کنند رایج است اما بررسی‌ها نشان می‌دهد، زنگ خطر نابودی آن، مدت‌هاست که شنیده می‌شود.



تک‌تک ما گیلانیان در این نابودی سهیم هستیم، چه آن پدر و مادر گیلانی که اصرار دارند فرزندشان فارسی صحبت کند و چه ما جوانان گیلانی که با بی‌کلاس دانستن این گویش شیرین، حتی در محافل دوستانه خود سعی در فارسی صحبت کردن داریم.

براساس بررسی‌ها، ناخوشایند دانستن آموزش گویش گیلکی به کودکان، از سوی پدر و مادرها و در نتیجه، کند شدن فرآیند طبیعی آموزش این گویش، مهم‌ترین علت مرگ تدریجی گیلکی است و این عامل، با کاهش دانسته‌های واژگان گیلک زبان‌ها، از یک سو باعث اختلال در فرآیند زایش واژگانی و دستوری گیلکی می‌شود و از سوی دیگر با تشدید دو زبانه شدن گویش گیلکی و استفاده اجباری گیلک‌ها از واژگان فارسی در گفت‌وگوهایشان، فرآیند مرگ تدریجی گیلکی را شتاب می‌دهد.

البته نباید فراموش کرد بی‌اعتنایی سامانه‌های آموزشی گیلان به گویش گیلکی و خالی بودن جای این گویش فراگیر گیلان، در فرآیند آموزشی دانشگاه‌ها هم در این امر نقش‌آفرینی می‌کند.

«محمد بشرا» از گیلان‌پژوهان و مردم‌شناسان گیلانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با تاکید بر این‌که در گیلان، از زمان ارباب رعیتی، بزرگان و تحصیل‌کردگان، گیلکی حرف زدن را ناپسند و نامطلوب می‌دانستند، می‌گوید: تاریخ نشان می‌دهد اربابان گیلانی در گذشته‌ها، وقتی می‌خواستند تسلط و برتری‌شان را به رعیت‌ها نشان دهند با آنها فارسی حرف می‌زدند و به فارسی حرف زدنشان، تفاخر و گویش گیلکی را به شیوه‌های گوناگون تحقیر می‌کردند.

وی ادامه می‌دهد: با گسترش مدارس جدید و نیز افزایش تعداد دانش‌آموختگان گیلانی که در خارج از کشور درس خوانده بودند، برخورد اینگونه با گویش گیلکی از اربابان به تحصیل‌کردگان هم راه یافت و کم کم فارسی حرف زدن، نشانه‌ی تفاخر و گیلکی گفتن، مایه‌ی خجالت جلوه داده شد.

بشرا، با تاکید بر این‌که هرچه به زمان معاصر نزدیک می‌شویم، ناپسند دانستن حرف زدن به گویش گیلکی، نزد گیلانیان بیشتر می‌شود، خاطرنشان می‌کند: امروزه حتی در دورافتاده‌ترین روستاهای گیلان هم پدر و مادرها اصرار دارند به فرزندان‌شان فارسی بیآموزند و این کار را در بهتر شدن آینده‌ی فرزندشان موثر می‌دانند.

وی می‌گوید: امروزه کار به جایی رسیده است که اگر کودکی، چه در شهر و چه در روستا، به گویش گیلکی تکلم کند، اعجاب اطرافیان را بر می‌انگیزد.

این شاعر و نویسنده گیلکی زبان در ادامه با اشاره به این‌که در بسیاری از موارد، گیلانی‌ها، فارسی حرف زدن را نشانه‌ی پیشرفت و شهری بودن و گیلکی حرف زدن را نشانه‌ی عقب افتادگی و روستایی بودن می‌دانند، ادامه می‌دهد: حافظه تاریخی گیلانی‌ها درخصوص نامطلوب بودن گویش شیرین گیلکی با سخت‌گیری‌های پهلوی اول و نیز سیاست‌های موذیانه‌ی پسرش برای نابودی گویش‌های محلی از جمله گیلکی تشدید شده است.

این گیلان شناس در پایان با تاکید بر این‌که نامطلوب شدن گیلکی حرف زدن باعث پرهیز پدر و مادرها از آموختن این گویش به فرزندانشان و در نتیجه فراموش شدن تدریجی واژگان این گویش می‌شود، گفت: گویشی که لغاتش فراموش شود چاره‌ای جز مرگ ندارد.

منبع: http://guilan.irib.ir

نظرات 5 + ارسال نظر
im sad ta 8 بهمن 1391 ساعت 18:35

زبان تالشی هم در این وضعیت قرار دارد و از همه جوانان تازه به دوران رسیده تالش زبان می خواهم با همکاری همدیگر زبان تالشی را نجات دهیم

[ بدون نام ] 9 بهمن 1391 ساعت 13:34

این مطلب اصلا مناسب این وبلاگ نیست آقایی که اسم خودتو گذاشتی صدای تالش!
بنظر تو بیشتر یک نفوذی گیلک هستی که درپی پیدا کردن جایگاهی دربین تالش زبانان هستی تا به نشر اکاذیب اقدام کنی. من بعنوان یک استاد دانشگاه به شما اخطار می کنم اگر این مطلب تا 24ساعت آینده از وبلاگی با داعیه حمایت از تالش برداشته نشود عواقب اینگونه حرکت ها که موجب تشویش اذهان تالشان میشود مستقیما متوجه مدیریت وبلاگ خواهد بود.
این پیام صرفا جهت اصل اول نهی از منکر است که زبانی صورت میگرد.
من الله توفیق
1391/11/09

اولا سلام. ثانیا ممنون از شما که ما را نهی از منکر نمودی اگر شما استاد دانشگاه هستید بنده 10 سال پیش به عنوان استاد ممتاز در دانشگاه مشغول به تدریس بودم و این راهی که شما رفته اید را قبلا رفته ام. ثانیا بنده تالشم و اصل و نسبمم نیز تالش است و ریشه ام به 5000 سال تالش می رسد و از شما نیز فکر کنم با اصالت ترم مردم تالش هم بنده و گروه صدای تالش را می شناسند. من در راه تالش جان خود را نیز میدهم و به شما ربطی ندارد بنده چرا این مطلب را قرار داده ام و اگر هم وبلاگ بنده اکاذیب نویس است لطفا دیگر به وبلاگم سر نزنید. ممنون می شم اول خودت را نهی از منکرکنی و حرف زدن را بدانی و اینکه در فضای مجازی اگر نیاز به نهی از منکر باشد این گونه بی ادبانه نیست. و در ضمن این خبری است که در سایت صدا و سیمای گیلان نوشته شده است برید و اونها رو نهی از منکر کنید. لطفا برای این که بحث های این چنینی روحیه جوانان تالش را خراب ننماید از طریق ایمیل این چنین نظرات را برای مدیر وبلاگ بنویسید ممنون می شوم آقای محترم
من الله توفیق

مدیر صدای تالش 9 بهمن 1391 ساعت 14:39

آقای بی نام نهی کن این نیز مسیر خبر در سایت رسمی صدا و سیمار گیلان
(http://guilan.irib.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=57742:%D8%B2%D9%86%DA%AF-%D8%AE%D8%B7%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C-%C2%AB%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C%C2%BB-%D8%B4%D9%86%DB%8C%D8%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF&catid=618:%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%A8%D8%B1&Itemid=242)

[ بدون نام ] 15 بهمن 1391 ساعت 00:38

آقا این مطلب مزخرفو حذف کن!بخدا خجالت داره ،از یه تالشى بعیده!!

مدیر صدای تالش 15 بهمن 1391 ساعت 14:58

با سلام و خسته نباشید خدمت دوست محترم تالشیم بنده نمیدونم شما چرا این قدر حساسیت خرج می دهید یا فقط عنوان مطلب رو می خوانید و به خود اجازه خواندن کل مطلب را نمی دهید یا اینکه دلیل دیگری دارد بنده بر حسب وظیفه پاسخ نظر شما را می دهم. دوست گلم اگر شما دوستدار زبان تالشی و گیلکی باشید می دانید که این مشکل یکی از مشکلاتی است که امروزه گریبان گیر زبانهای محلی و گویشهایمان شده پس بایستی به گوش مردم برسانیم تا از نابودی و یا کم رنگ شدن زبانهای مادرییمان جلوگیری نماییم ما و شما حالا نمی دانم مشکل شما با کجای این متن است و اگر جایی اشتباه یا ایراد دارد به ما گوش زد نمایید ما که در ابتدای سایت ایمیل خود را قرار داده ایم و همچنین زیر آن پیج می شود که نظراتتان و انتقادهایتان را برای ما ارسال نمایید. در ضمن همیشه حق با شماست. منتظر شما هستیم لطفا با اسم خود پیغام بفرست.
با تشکر مدیر صدای تالش

ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد